(از ظرافت هنر دست تا تکنولوژی دوخت دقیق و ظریف ماشین آلات گلدوزی)
گلدوزی لباس های محلی جنوب کشور و هنر زنان بندری به شلوار و پیراهن بندری آنان است که انواع و اقسام مختلف و متنوعی دارد ، یکی از آنها شلوار ودوئی(waddoei) است که از ودوئی سبز و سیاه و زری و شک (shak) درست شده ، ودوها از کاموا درست شده ، که زنان با هنر زری بافی خود آنها را روی بالشتک و جوغن زری ( نوعی پایه چوبی ) میبافند ، زر و شک هم از کاموا و خوس (khoos) درست شده است ، که روی هم رفته شلوار بندری را درست میکند ، شلوار ودوئی با گل بالا زدن با گلابتون و پولک و نخهای رنگی نمای زیباتری به شلوار میدهد ، اول پارچه ساتن ساده را با هنر گلابتون دوزی ، گل بالا میزنند و بعد با لایه زیر میگیرند ، و اندازه پا درست میکنند ، سپس با ودو و زر و شک با چرخ خیاطی میدوزند ، قدیمی ها همین شلوار ودوئی را با دست و نخ و سوزن ، با کوک زدن درست میکردند ، جای الب (alb) را گذاشته و سپس الب را میدوزند ، الب هم با گلابتون و نخ سیاه و یا رنگی با مهارت خاصی دوخته میشود ، بالای و دو هم پایه و پاپتو (papatoo) یا پامرغی قدیم میزنند ، که انواع و اقسام زیادی دارد.
شلوار زیرچرخی ، که قدمت زیادی هم دارد ، زنان قدیم با چرخ معمولی با گلابتون طرح کشیده شده روی پارچه را میدوختند، روی لباسهای قدیم که کندوره میگفتند ، روی یقه و آستینها و پایین دامن لباس و روی کمر لباس دوخته میشد . نقشه را پشت پارچه میکشیدند و گلابتون را دور ماسوله کرده و ریسمان یا نخ را روی چرخ و از پشت پارچه طرح را در آورده و میدوزند، حالا بیشتر شلوار زیرچرخی را به همین ترتیب میدوزند.
لباس کندوره که با زری های آماده روی یقه و دور کمر و سر آستینها و لبه دامن دوخته میشود و میپوشند .
گلدوزی لباس های محلی جنوب کشور در روسری قدیم زنان هرمزگانی است که آنها را با مهارت خیلی زیادی با خوس شکلهای زیبا و جالبی بر روی آن درست میکنند و لبه دستار را لبله یا بوشکی دوخته میشود و دو طرف پایین آن چپر (cheper) میزنند .
گلابتون دوزی نیز یک هنر جداگانه و زیبایی است که در استان هرمزگان طرفداران زیادی
دارد، و در خیلی از کارهای هنری مثل شلوار، لباس، قاب عکس و غیره استفاده دارد، شلوار گلابتونی، هم شلوار سری است هم شلوار گل بالا، که با گلابتون یا با نخ و پولک و منجوق با قلاب میزنند ، اول روی پارچه نقشه را با کاربن پیاده میکنند و سپس در کارگاه ( نام نوعی وسیله گلدوزی) یا کمه میگذارند و با گلابتون دوزی میکنند .
سوزندوزی به نام مردم بلوچستان است، همه جهان سوزندوزی را به نام زنان این خطه میشناسند. شاید نتوان سند دقیقی از تاریخچه هنر سوزندوزی و گلدوزی لباس های محلی جنوب کشور ارائه کرد اما در خصوص قدمت و معرفی هنر سوزن دوزی زنان بلوچ میتوان به این بسنده کرد که در آثار مشکوفه روی سفالهای مربوط به هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد اشکالی هندسی مشابه نقوش دست زنان بلوچ دیده میشود و همچنین به اعتقاد برخی پژوهشگران و بر اساس
شواهد موجود نقوش سوزندوزی بلوچ قرابت و نزدیکی خاصی با نقوش سنگ نگارههای پیش از تاریخ دارد که همین قدمت سوزندوزی باعث شده بر جذابیت و اعتبار این هنر رازآلود بیافزاید.
با پیشرفت روز افزون تکنولوژی خصوصاْ در صنعت پوشاک و با توجه به اینکه گلدوزی یک فعالیت منعطف و دارای پتانسیل بالا برای کسب و کار و درآمد زایی می باشد استفاده از ماشین آلات گلدوزی کامپیوتری و صنعتی (با قابلیت های متنوع مانند پولک، قیطان، منجوق، شنل دوزی، دوخت زنجیره ای یا قلاب و …) جایگزین گلدوزی با دست شده است و این فعالیت را به یک فرصت شغلی مناسب و پرطرفدار (خصوصا در خطه جنوب کشور) تبدیل کرده است و در حوضه ی پوشاک، دارای مخاطبان مناسب، دردسر کمتر و سود قابل ملاحظه ای است و راه اندازی آن نسبت به سایر تولیدات حوضه ی پوشاک، احتیاج به تخصص خیلی زیاد ندارد.
از این رو بازرگانی جامه آرایان در رده محصولات خود توجه خاص و ویژه ای را به ماشین آلات گلدوزی مخصوص لباس های بندری بلوچی زری دوزی و … جلب کرده است که در این راستا مشاوره تخصصی و شناسایی دستگاه مورد نیاز خدمات نصب و راه اندازی و آموزش کار با دستگاه و همچنین ارایه گارانتی و خدمات پس از فروش را جزو اهم فعالیت خود قرار داده است.